سالروز عمليات آفندي نصر

سالروز عمليات آفندي نصر

فرمان صادره به نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران در مورخه 26/9/59 واصل گرديد و اين نيرو طرح عملياتي نصر را تهيه و ابلاغ نمود تا بر اساس آن لشكرهاي 16 قزوين و 92 خوزستان در منطقه عمومي هويزه حمله نموده و پادگان حميد را تصرف و حمله را به طرف مرزهاي بين المللي ادامه دهند.

با توجه به كمبود نيرو سرانجام لشكر 16 با تيپهاي 1 و 3 خود و تيپ 2 لشكر 92، لشكر 92 با تيپ ديگر  خود و گردان 291 تانك لشكر 77 و يك گردان از سپاه پاسداران و تعدادي از گروه نامنظم شهيد دكتر چمران آماده اجراي عمليات شدند.

برابر اخبار جمع آوري شده، نيروهاي عراقي هر روز تا ساعت 8 صبح انتظار تك نيروهاي ايراني را داشته و پس از آن با اطمينان به اينكه حمله اي صورت نخواهد گرفت به استراحت مي پرداختند. از سوي ديگر چون روز 15 دي ماه 59 مصادف با 28 صفر روز رحلت حضرت رسول اكرم(ص) بود احتمال داده شد كه دراين روز نيروهاي دشمن انتظار حمله نخواهند داشت.

بنا به اظهارات سرهنگ سيروس لطفي فرماندۀ لشكر 16 با اين ملاحظات ساعت 10:00 آن روز  به عنوان زمان تك تعيين گرديد تا نيروهاي عراقي غافلگير شوند. در ساعت 10:00 روز 15 دي 59، تك لشكر 16 زرهي به مواضع دشمن آغاز شد. يك گروه رزمي از لشكر92 زرهي نيز از پل نصب شده بر روي كارون در منطقۀ فارسيات، از اين رودخانه عبور كرد و گروه رزمي ديگري از اين لشكر از كرانۀ غربي رودخانۀ كارون در محور مليحان- عباديه پيشروي خود را به سمت غرب آغاز نمود.

زماني كه تانك هاي واحد جلودار به تيررس موشك هاي ضد تانك رسيدند دشمن به روي آنها آتش گشود و تعدادي از تانك هاي لشكر 92 زرهي مورد اصابت قرار گرفتند و گردان سوار زرهي اين لشكر كه از كارون عبور كرده بود، در غرب اين رودخانه متوقف شد. استقرار اين گردان در غرب كارون باعث شد تا جناح شرقي لشكر 5 مكانيزۀ عراق مورد تهديد قرار گيرد و به اين وسيله از به كارگيري نيروهاي اين لشكر در منطقۀ كرخه كور ممانعت به عمل آورد و در نتيجه يكي از اهداف عمليات تأمين شد.

رزمندگان لشكر 16 زرهي با روحيۀ فوق العاده بالا در منطقۀ مربوط، عمليات را آغاز نمودند و با سرعت به سمت مواضع دشمن در كرانۀ كرخه كور پيشروي كردند. تيپ 3 اين لشكر با عبور از خط تيپ2 لشكر 92 زرهي درجنوب جادۀ حميديه – سوسنگرد، در ساعت 10:25 با دشمن متجاوز درگير شد. همانگونه كه پيش بيني مي شد نيروهاي دشمن غافلگير شدند. افراد دشمن كه انتظار حمله در ساعت 10:00 را نداشتند به محض اينكه از حملۀ نيروهاي ايراني مطلع شدند، آثار شكست در آنها آشكار گرديد و سراسيمه شروع به فرار نمودند.

عكس العمل نشان ندادن دشمن به قدري غيرمنتظره بود كه قرارگاه مقدم نيروي زميني احتمال داد دشمن دامي گسترده و مي خواهد نيروهاي ايراني را به قتلگاه بكشاند. لذا در ساعت 11:00 به لشكر 16 زرهي دستور داد، مراقب باشد كه تانك ها و نفربرها به دام موشك هاي ضد تانك دشمن نيفتد.

در ساعت 11:00 دشمن با اجراي آتش سنگين توپخانه به منطقۀ عقب تيپ 1 زرهي و شرق هويزه، از خود عكس العمل نشان داد، ولي تيپ 1 بدون توجه به آتش توپخانۀ دشمن، در جنوب كرخه كور به سمت شرق پيشروي كرد و در ساعت 11:27 به آبادي ابوسعيد در جنوب كرخه كور رسيد و در كمتر از 20 دقيقه بعد عناصر آن به حوالي آبادي قيصريه رسيدند و در خط تيپ 3 زرهي قرار گرفتند. در ساعت 11:50 نيروهاي دشمن كه از خود مقاومت نشان مي دادند توانستند از سرعت پيشروي تيپ 3 زرهي در شمال كرخه كور بكاهند. ولي مقاومت دشمن خيلي زود در هم شكسته شد و تيپ 3 به پيشروي خود ادامه داد و نيروهاي دشمن را در شمال كرخه كور منهدم نموده و يا آنها را به سمت جنوب عقب راند.

در ساعت 12:50 دشمن دوباره در مقابل تيپ 3 زرهي از خود مقاومت جدي نشان داد. لشكر 16 زرهي براي در هم شكستن مقاومت دشمن از قرارگاه جنوب درخواست كرد، بالگردهاي رزمي و هواپيماهاي نيروي هوائي به منطقۀ نبرد اعزام گردند؛ در ضمن آتش توپخانه روي منطقۀ مقاومت دشمن متمركز شود. با پشتيباني اي كه از تيپ 3 زرهي به عمل آمد مقاومت دشمن درهم شكسته شد و تيپ در ساعت 13:10 با منهدم نمودن تعداد ريادي از تجهيزات دشمن مجدداً به پيشروي خود ادامه داد.

تا ساعت 14:00 عناصر خط مقدم دشمن كه شامل يگان هاي تيپ 43 لشكر 9 زرهي عراق بودند به وسيلۀ تيپ 3 زرهي تار و مار شدند و حدود 700 نفر از نيروهاي عراقي به اسارت در آمدند و مقدار زيادي تجهيزات دشمن شامل تانك و نفربر و خودرو چرخدار و تعدادي توپ به دست سربازان ايراني افتاد.

مرحلۀ اول عمليات در ساعت 16:00 روز 15 دي 59 به پايان رسيد و حدود 800 نفر از نيروهاي عراقي به اسارت درآمدند . كرانۀ شمالي كرخه كور از لوث وجود نيروهاي عراقي پاك شد و قسمتي از وسايل تيپ زرهي دشمن منهدم و يا به دست نيروهاي ايراني افتاد.

در روز 16 دي ماه استقامت و حفظ اهداف به دست آمده به خوبي صورت گرفت ولي بدليل نبودن نيروي احتياط در روزهاي 17 و 18 دي ماه، فشار فوق العاده اي از طرف دشمن وارد گرديد كه سرانجام بدليل اينكه در صورت باقي ماندن در محل و موفقيت دشمن در پيشروي، ديگر هيچ نيروئي وجود نداشت كه در مقابل پيشروي عراقي ها بطرف اهواز ايستادگي كند، دستور عقب نشيني به نيروها به مواضع قبل از حمله داده شد و با اين تدبير شجاعانه و ايستادگي مجدد از قبول تلفات بيشتر و ادامه حركت عراق ممانعت بعمل آمد.

در اين عمليات علاوه بر شهادت بيش از 141 نفر از نيروهاي لشكر 16 زرهي، حدود 70 نفر از دانشجويان پيرو خط امام كه در گردان سپاه سازمان يافته بودند و فرمانده شان سيد حسين علم الهدي به محاصره ي عراقي ها درآمده و به شهادت  رسيدند.

در خصوص شهادت دانشجويان عزيز در اين عمليات حرف و حديث هاي مختلفي از جمله عدم حمايت نيروهاي ارتش از ايشان گفته شده كه اساس خيلي از اين اظهار نظرها نداشتن اطلاعات لازم و صحيح از موضوع مي باشد كه براي روشن شدن موضوع توضيحات و اظهارات رهبر معظم انقلاب در بيان چگونگي عمليات نصر به نمايندگان مجلس را كه در آن ايام از نزديك با وقايع و عملياتهاي دفاع مقدس در گير بودند به علاقمندان تقديم مي شود. ايشان در توضيحات خود مي فرمايند:

آقايان، بنده روز پانزدهم دي ماه خودم در منطقۀ هويزه بودم، روز 15 دي روز حمله به نيروهاي عراقي از طرف نيروهاي ما بود، اينجا من لازم مي دانم از اين تريبون از فرماندۀ آن لشكر، سركار سرهنگ لطفي كه آن روز شجاعانه، مؤمنانه و بي پروا در صفوف اول حركت مي كرد و دائماً در ميدان جنگ از آن طرف به اين طرف مي رفت سپاسگزاري كنم و ياد و نام او را نيك بدارم. افسر لايق و شجاعي ديدم در اين ماجرا ايشان را. ميدان جنگ بود، نيروهاي ما حمله مي كردند، نيروهاي دشمن منهدم شده بودند و يك لشكر ما به تمام در خطر بود و حركت مي كرد.

البته بچه هاي سپاه هم در همان حدود، ساعت دو و نيم بعدازظهر بود. همان بچه هائي كه شهيد شدند، آنها را من ديدم كه ما بين هويزه و آن منطقه كه خط اول بود  آنها به سوي خط اول حركت مي كردند و مي رفتند، لب كرخه كور. يعني اينها از شرق به غرب مي آمدند، نيروي دشمن هم به عكس حركت مي كرد يعني فرار مي كردند كه به نسيروهاي خودشان در دب حردان كه در غرب اهواز و در شرق اين نقطه اي كه مي گويم قرار دارد بپيوندند. كه من به بعضي از برادرها  گفتم نيروهاي ما هم دارد پيش مي رود عجله نكنيد، و آنها گفتند كه نه ما نمي خواهيم برويم. در آن ماجرا من هيچ كس را مقصر نشناختم.

فرداي آن روز، روز شانزدهم هم تا حدود ساعت سه تا سه و نيم بعد از ظهر من بودم كه آقاي بني صدر هم بود و نيروهاي ما به تدريج شروع كردند به ضربت خوردن. يعيني نيروهاي عراقي، نيروي كمكي بزرگي به كمكشانآمد و نيروهاي ما را از پهلو مورد هدف قرار دادند كه اين براي ما قابل حاسبه نبود، و محاسبه نشده بود براي نيروهاي ما و دستگاه اطلاعاتي ما، اين بود، كه نيروهاي ما شروع كردند به عقب نشيني كردن.

بين ساعت سه يا سه و نيم بود كه با عجله آمدم شهر كه در قرارگاه آن لشكر ديگر كه هست حاضر بشوم و به آن فرماندهان و افسران تأكيد كنم و سفارش كنم كه از يك طرف ديگر وارد شوند. بعضي از برادرهاي ديگر نظامي آمدند كه مهمات دست و پا كنند و همه آن ساعت بيني و بين الله تلاش مي كردند، يعين من آن كساني را كه مسئولان سطح بالا هستند، نظامي يا غيرنظامي نيافتم كه تلاش نكنند.

البته در آن ساعت كه من آمدم آقاي بني صدر نبود. يا غذا مي خورد يا نماز مي خواند يا خوابيده بود، به هر حال نبود. يكي دو ساعتي، لكن بعد كه آمديم، ايشان بوده آنجا حدود چند ساعت هم آنجا بود و نيروهاي ما وقتي منهدم شدند، ايشان آنجا بود، شاهد بود و بعداً آمده بود براي ما نقل مي كرد. علي ايحال، در هويزه كه بچه هاي ما شهيد شدند، من به طور قطع نفي نمي كنم، ولي من به هيچ وجه از كساني يك تعلل عمدي، سستي عمدي، خيانت خداي نكرده مشاهده نكردم.

نتايج عمليات:

1. هرچند مرحله اول عمليات موفق بود و كليه اهداف تصرف گرديد ولي در نهايت مناطق تصرفي تخليه شد.

2. در اين عمليات دشمن بيش از 1000 كشته و مجروح و بيش از 800 نفر اسير، تلفات داد.

3. همچنين لشكر 9 زرهي دشمن به شدت آسيب دي و 45 دستگاه تانك، 50 دستگاه خودرو، 15 قبضه موشك انداز، 10 دستگاه نفربر و 3 فروند بالگرد منهدم گرديد و تعدادي تانك و نفربر نيز به غنيمت درآمد.

منابع:

- اطلس جنگ ايران و عراق سپاه

- كتاب اطلس نبردهاي ماندگار /نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي / سازمان ايثارگران ارتش.

- تقويم تاريخ دفاع مقدس/ جلد پنجم/ رويدادهاي روز 16 دي/ صفحۀ

منبع:

1. سايت هيئت معارف جنگ شهيد سپهبد علي صياد شيرازي

2. پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید حاج قاسم سلیمانی